حمل و نقل با چهارپایان (قرآن)در قرآن کریم از دسته‌ای از چهارپایان برای وسایلی برای حمل و نقل زمینی نام برده شده است. ۱ - چهارپایان سواری«ومن الانعـم حمولة...؛ (او کسی است که) از چهارپایان، برای شما حیوانات باربر، و حیوانات کوچک (برای منافع دیگر) آفرید؛ از آنچه به شما روزی داده است، بخورید! و از گامهای شیطان پیروی ننمایید، که او دشمن آشکار شماست». «والانعـم خلقها لکم... • وتحمل اثقالکم الی بلد لم تکونوا بــلغیه الا بشق الانفس...؛ و چهارپایان را آفرید؛ در حالی که در آنها، برای شما وسیله پوشش، و منافع دیگری است؛ و از گوشت آنها می‌خورید• آنها بارهای سنگین شما را به شهری حمل می‌کنند که جز با مشقت زیاد، به آن نمی‌رسیدید؛ پروردگارتان رؤوف و رحیم است (که این وسایل حیات را در اختیارتان قرار داده)». «او لم یروا انا خلقنا لهم مما عملت ایدینا انعـمـا فهم لها مــلکون• وذللنـها لهم فمنها رکوبهم...؛ آیا ندیدند که از آنچه با قدرت خود به عمل آورده‌ایم چهارپایانی برای آنان آفریدیم که آنان مالک آن هستند؟• و آنها را رام ایشان ساختیم، هم مرکب آنان از آن است و هم از آن تغذیه می‌کنند». «الله الذی جعل لکم الانعـم لترکبوا منها... • ولکم فیها منـفع ولتبلغوا علیها حاجة فی صدورکم وعلیها وعلی الفلک تحملون؛ خداوند کسی است که چهارپایان را برای شما آفرید تا بعضی را سوار شوید و از بعضی تغذیه کنید• و برای شما در آنها منافع بسیاری (جز اینها) است، تا بوسیله آنها به مقصدی که در دل دارید برسید؛ و بر آنها و بر کشتیها سوار می‌شوید». «والذی خلق الازوج کلها وجعل لکم من الفلک والانعـم ما ترکبون• لتستووا علی ظهوره...؛ و همان کسی که همه زوجها را آفرید، و برای شما از کشتیها و چهارپایان مرکبهایی قرارداد که بر آن سوار می‌شوید• تا بر پشت آنها بخوبی قرار گیرید؛ سپس هنگامی که بر آنها سوار شدید، نعمت پروردگارتان را متذکر شوید و بگویید: «پاک و منزه است کسی که این را مسخر ما ساخت، وگرنه ما توانایی تسخیر آن را نداشتیم». مراد از" به یاد آوردن نعمت رب بعد از استواء بر پشت حیوان یا کشتی" این است که به یاد نعمت‌هایی بیفتی که خدا آنها را مسخر انسان کرده، و انسان از آنها استفاده می‌کند مثلا از یک محل به محل دیگر می‌رود، و بار و بنه خود را حمل می‌کند. ۲ - نعمت چهارپایانحمل و نقل کالاها به شهرها به وسیله انسان، در صورت نبود وسایل حمل و نقل (چهارپایان) مشقت بار بود. «والانعـم خلقها لکم فیها دفء ومنـفع ومنها تاکلون• وتحمل اثقالکم الی بلد لم تکونوا بــلغیه الا بشق الانفس ان ربکم لرءوف رحیم؛ و چهارپایان را آفرید؛ در حالی که در آنها، برای شما وسیله پوشش، و منافع دیگری است؛ و از گوشت آنها می‌خورید• آنها بارهای سنگین شما را به شهری حمل می‌کنند که جز با مشقت زیاد، به آن نمی‌رسیدید؛ پروردگارتان رؤوف و رحیم است (که این وسایل حیات را در اختیارتان قرار داده)». کلمه" اثقال" جمع ثقل است که به معنای بار سنگین است، و مقصود از" شق الانفس" مشقتی است که نفوس در حمل بارها در مسافتهای طولانی و راههای دشوار تحمل می‌کنند. و مقصود این است که انعام، مانند شتران و بعضی گاوها بارهای آدمی را به شهری حمل می‌کنند که رسیدن به آن شهر با نبود شتر و گاو مشقتی دارد که تحملش بر نفوس دشوار است، و خداوند با خلقت شتر و گاو، و مسخر نمودن آنها برای بشر آن مشقت را از بشر برداشت، که خدا نسبت به شما مردم رؤوف و رحیم است. ۳ - چهارپایان رامدستهای از چهارپایان، برای سواری انسان، به امر خداوند رام شده‌اند. «او لم یروا انا خلقنا لهم مما عملت ایدینا انعـمـا فهم لها مــلکون• وذللنـها لهم فمنها رکوبهم ومنها یاکلون. آیا ندیدند که از آنچه با قدرت خود به عمل آورده‌ایم چهارپایانی برای آنان آفریدیم که آنان مالک آن هستند؟• و آنها را رام ایشان ساختیم، هم مرکب آنان از آن است و هم از آن تغذیه می‌کنند». تذلیل" چارپایان برای انسان به این معنا است که خداوند این حیوانات را برای انسانها رام و فرمانبردار کرده. این همان تذلیل و تسخیر حیوان است برای انسان. «والذی خلق الازوج کلها وجعل لکم من الفلک والانعـم ما ترکبون• لتستووا علی ظهوره ثم تذکروا نعمة ربکم اذا استویتم علیه وتقولوا سبحـن الذی سخر لنا هـذا وما کنا له مقرنین؛ و همان کسی که همه زوجها را آفرید، و برای شما از کشتیها و چهارپایان مرکبهایی قرارداد که بر آن سوار می‌شوید• تا بر پشت آنها بخوبی قرار گیرید؛ سپس هنگامی که بر آنها سوار شدید، نعمت پروردگارتان را متذکر شوید و بگویید: «پاک و منزه است کسی که این را مسخر ما ساخت، وگرنه ما توانایی تسخیر آن را نداشتیم». ۴ - پانویس۵ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۲، ص۱۸۱، برگرفته از مقاله «حمل و نقل با چهارپایان» |